Futuring: de kunst van het anticiperen

Productomschrijving Scenariodenken en een zingevende visie zijn twee kanten van een managementstijl, die niet wil controleren maar inspireren. Rottinghuis laat op een doordachte manier het hoe, wat en waarom daarvan zien.
– Arie de Geus, voormalig Corporate Planning Director van Royal Dutch Shell en auteur van De levende onderneming

Anticiperen is het omgekeerde van voorspellen of inschatten. Het is wat vliegers doen: oefenen en simuleren voor als het onverwachte gebeurt. Het is ook wat kampioenen doen: het onverwachte een kans geven. In beide gevallen gaat het om de moed en verbeeldingskracht om je het onvoorstelbare voor te stellen. Om het te kunnen realiseren als het binnen je invloedssfeer ligt, en anders om je er op te hebben voorbereid mocht het zich voordoen. Dat vergt acceptatie dat onze intuïtie – onze automatische piloot – niet voor hedendaagse complexiteit is toegerust. Dat we op handbesturing moeten overgaan: onze intuïtie inruilen voor verbeeldingskracht en vindingrijkheid. Achteraf praten is makkelijk, maar moet iets eerst gebeurd zijn voordat het te verklaren is? Anticiperen is: in plaats van inschatten of iets zal of kan gebeuren, je ‘domweg’ voorstellen dat het is gebeurd en proberen begrijpen hoe dat kon. Niet voorspellen, maar naspellen (‘backcasting’).
Modern managen behelst gemeenschappelijk anticiperen: samen reikhalzend uitzien naar iets onvoorstelbaar waardenvols en daar zoveel energie aan ontlenen dat realisatie kansrijk wordt. En het gaat over samen vooruitlopen op het nu nog onvoorstelbare, dat we niet zelf kunnen beïnvloeden maar dat veel invloed zou hebben als het gebeurde. Futuring verbindt twee bekende en erkende methoden – visieontwikkeling en scenarioplanning – tot een consistent, flexibel denkproces dat tot bevlogen en bezonnen handelen leidt.

Mr. Herman J.Th. Rottinghuis is medeoprichter van Stratix Consulting Group, een adviesbureau gericht op innovatieve strategievorming in technologieomgevingen. Hij heeft een jarenlange ervaring als strategisch denker en practitioner, eerst als manager bij Fokker, Airbus Industrie en Transavia Holland, daarna als consultant bij onder meer Boer & Croon, voor Arthur D. Little en bij Stratix.